با انعقاد قرارداد کار دو طرف دارای تعهداتی در برابر هم می‌شوند. از این رو قراردادهای کار را دو تعهدی می‌نامند، زیرا اجرای تعهداتی از هردو طرف انتظار می‌رود. این تعهدات با انعقاد قرارداد به‌منصه ظهور می‌رسد. اگرچه در تنظیم قرارداد تشریفات خاصی لازم نیست ولی باید در آن مقررات قانون کار رعایت شود و حداقل مزایای مندرج در قانون کار برای کارگر در نظر گرفته شود. فسخ و یا تعلیق قرارداد کار در قانون کار ایران مستلزم رعایت شرایط و ترتیباتی است و بدون حصول موارد مذکور فسخ قرارداد یکجانبه خلاف مقررات تلقی می‌شود. تعهدات هریک از کارگر و کارفرما موضوع این شماره صفحه مشاور است.
تعهدات ناشی از قرارداد کار
١-کارفرما موظف است در مقابل انجام کار توسط کارگر مبلغی را که از حداقل‌های قانون کار کمتر نباشد به‌عنوان دستمزد به وی پرداخت کند و امتیازات مندرج در قانون کار از قبیل پرداخت حق مسکن، حق عائله‌مندی، بن، حق سنوات پایان کار، عیدی و… را برای کارگر خود منظور کند. در ضمن کارفرما موظف است از روزی که کارگر در کارگاه مشغول به کار می‌شود وی را نزد سازمان تامین‌اجتماعی بیمه کند. از طرف دیگر کارفرما باید وسایل و امکانات لازم را برای ایمنی کارگاه فراهم سازد و آموزش‌های لازم را برای استفاده درست از آن‌ها به کارگر تدارک ببیند. عدم توجه به این امر و وقوع حادثه برای کارگر موجب می‌شود سازمان تامین‌اجتماعی هزینه‌های درمانی و خسارات وارده از بابت پرداخت مستمری فوت یا ازکارافتادگی را از کارفرما وصول کند.
٢-کارفرما موظف است در صورت بروز حادثه در کارگاه ظرف سه روز اداری موضوع را به اطلاع اداره کار محل و شعبه تامین‌اجتماعی گزارش کند و اقدامات لازم را برای اعزام فرد حادثه‌دیده به مراکز درمانی و معالجه وی به عمل آورد.
٣-به موجب قانون مسئولیت مدنی کارفرما موظف است کارگر خود را در برابر خسارات یا صدماتی که ممکن است به اشخاص ثالث وارد شود، بیمه مسئولیت مدنی کند. این بیمه خارج از مسئولیت کارفرما در قبال بیمه تامین‌اجتماعی کارکنان خود است و باید در بیمه‌های تجاری و خصوصی انجام شود. در غیر این صورت، چنانچه اتفاقی از بابت کار کارگران به اشخاص ثالث رخ دهد، کارفرما مسئول جبران خسارات مربوطه خواهد بود.
۴-قانون توجه خاصی به حقوق و بیمه کارگران کرده است، بنابراین کارفرمایان در صورت ارجاع کار به پیمانکاران موظف‌اند تاکیدات لازم را در مورد پرداخت کامل حق‌وحقوق کارگر و بیمه آن‌ها در متن قرارداد به عمل آورند که در صورت رعایت نکردن آن طبق ماده ١٣ قانون کار و ماده ٣٨ قانون تامین‌اجتماعی ملزم به تادیه مطالبات کارگر خواهند بود.
۵-کارگران موظف به رعایت مناسبات و ضوابط کارگاه هستند و باید امکانات و وسایل ایمنی را، که برای پیشگیری از حوادث کاری است، به‌خوبی و به‌دقت به کار گیرند. کارگر باید از ماشین‌آلات و اموال موجود در کارگاه محافظت کند و از هرگونه بی‌دقتی و خسارت به وسایل کارگاه اجتناب کند. رعایت نظم و انضباط کاری در چارچوب آیین‌نامه انضباطی کارگاه از مواردی است که کارگر ملزم به رعایت آن است. در غیر این صورت کارفرما مجاز است کارگر خود را با اخذ نظر مساعد شورای اسلامی کار و یا نماینده کارگران اخراج کند.
۶-آموزش‌های ایمنی و ضمن کار که برای کارگران تدارک دیده می‌شود باید توسط کارگران به‌خوبی گذرانده شود و کارگر نباید از طی کردن این دوره‌ها سر باز زند یا در گذراندن دوره‌های مذکور کوچک‌ترین کوتاهی کند. توجه نکردن به این امور، قصور در کار تلقی می‌شود و می‌تواند مجوز لازم را برای اخراج کارگر فراهم سازد.
پرسش و پاسخ
کارفرما از نظر قانون کار و تامین‌اجتماعی چه کسی است؟
کارفرما شخصی است حقیقی یا حقوقی که کارگر به درخواست و حساب او در مقابل دریافت حق‌السعی برای او کار می‌کند. مدیران و مسئولان و به طور عموم کلیه کسانی که عهده‌دار اداره کارگاه هستند نماینده کارفرما محسوب می‌شوند و کارفرما مسئول کلیه تعهداتی است که نمایندگان مذکور در قبال کارگر به عهده می‌گیرند. در صورتی که نماینده کارفرما خارج از اختیارات خود تعهدی را به عهده بگیرد و کارفرما آن را نپذیرد در مقابل کارفرما ضامن است. با فوت و یا ورشکستگی کارفرما قرارداد کار با کارگران باطل نمی‌شود، زیرا مفهوم کارفرمایی قائم به شخص کارفرما نیست و با فقدان شخص کارفرما تعهدات مربوط به حقوق و بیمه کارگران به وراث قانونی و جانشینان و ورثه او منتقل می‌شود. اما با فوت و یا ازکارافتادگی کارگر قرارداد کار خاتمه می‌یابد و باطل می‌شود، زیرا یکی از ارکان اجرای قرارداد که کارگر باشد، فاقد توانایی اجرای مفاد قرارداد است، بنابراین کارگر نمی‌تواند شخص حقوقی باشد چراکه اجرای مفاد قرارداد موکول به حضور شخص کارگر است.
تغییر کارفرما یا مالکیت کارگاه چه تاثیری بر کارگر دارد؟
تغییر کارفرما و یا هرنوع تغییر حقوقی دیگر در مالکیت کارگاه در رابطه قراردادی کارگران موثر نیست و کارفرمای جدید قائم‌مقام تعهدات و حقوق کارفرمای سابق خواهد بود.
وظایف بیمه‌ای کارفرمایان در قبال کارکنان خود چیست؟
هرماه لیست مزد و حق‌بیمه کلیه کارکنان خود را تهیه و به سازمان تامین‌اجتماعی تسلیم کند و براساس آن حق‌بیمه‌ها را پرداخت کند.
همزمان با به‌کارگیری نیروی جدید، مدارک شناسایی وی را اخذ کند و به شعبه مربوطه تحویل دهد. سپس با اخذ شماره بیمه، وی را نام‌نویسی و مشخصات و شماره بیمه و تاریخ آغاز به کار آن‌ها را در لیست قید کند.
چنانچه هریک از کارکنان کار خود را ترک کنند، مراتب را در لیست حقوق و دستمزد ماهانه آن‌ها با قید تاریخ ترک کار درج کند.
هنگام مراجعه بازرسان سازمان با آن‌ها همکاری کند و مدارک و اطلاعات مورد درخواست آنان در خصوص کارکنان شاغل در کارگاه و حقوق و دستمزد آنان را در اختیار بازرس قرار دهد.
مهلت مقرر جهت اعلام ترک کار بیمه‌شده در لیست تا چه زمانی است؟
کارفرما موظف است ترک کار کارکنان خود را در لیست همان ماهی که بیمه‌شده کار را ترک کرده درج و لیست را در مهلت مقرر به سازمان تسلیم کند.
کارگری که به کارکرد و عدم پرداخت حق‌بیمه توسط کارفرما معترض و خواهان رسیدگی به آن باشد باید به کجا مراجعه کند؟
این‌گونه کارگران می‌توانند جهت احقاق حق خود با تسلیم دادخواست به هیئت‌های حل اختلاف وزارت کار علیه کارفرمای خود طرح دعوی کنند.
آخرین اخبار حسابداری و حسابرسی/ تامین