نقطه سر به سر یا تساوی دخل و خرج

 فرض کنید در یک بنگاه اقتصادی تولید کیف دستی، هزینه ساخت ۱۰ کیف در یک ماه‌ ۲۰۰ هزار تومان شده است. اگر صاحب این کسب و کار بتواند تمامی این ۱۰ کیف را به قیمت ۲۰ هزار تومان بفروشد به نقطه سر به سر رسیده است. یعنی ۲۰۰ هزار تومان در آمد داشته است که با میزان کل هزینه‌ها برابر است و به بیان دیگر نه سود کرده است و نه زیان. پیدا کردن و تحلیل نقطه سر به سر به صاحب این کسب و کار نشان می‌دهد که اگر این فرد در هر سری از تولیداتش موفق به فروش تمام کیف‌ها به قیمت ۲۰ هزار تومان نشود، ضرر می‌کند و برای ادامه کارش احتیاج دارد تا چند یا یکی از موارد زیر را به‌کار گیرد:

• هزینه‌های ثابتش را کاهش دهد (مثل هزینه اجاره کارگاه تولیدی)

• هزینه‌های متغیر را کاهش دهد ( هزینه تهیه مواد اولیه برای تولید هر کیف)

• قیمت فروش هر کیف را افزایش دهد

* هزینه متغیر با تغییر در تعداد تولید محصول تغییر می‌کند و هزینه‌های ثابت صرف نظر از تعداد محصولات تولیدی ثابت باقی‌ می‌ماند. اجاره، تجهیزات اداری (تلفن، رایانه، فکس و غیره)، بیمه و قبض آب‌‌و‌‌برق چند نمونه از هزینه‌های ثابت هستند. هزینه‌های متغیر شامل هزینه‌هایی‌ مانند پرداخت دستمزد ساعتی‌ پیمانکاران و یا مواد خام می‌شود.

تحلیل نقطه سر به سر:

تعیین نقطه سر به سر به ما در تعیین میزان حجم تولید یا تعیین قیمت فروش برای اطمینان از این که کسب و‌کار ضرر نمی‌کند کمک می‌کند. برای تحلیل کامل‌تر نقطه سر به سر همچنین لازم است با مفهوم حاشیه فروش و حاشیه اطمینان آشنا شوید.

حاشیه فروش:
به اختلاف قیمت فروش و هزینه‌های متغیر هر واحد، حاشیه فروش می‌گویند در مثال بالا اگر هزینه‌های متغیر برای تولید یک کیف ۱۵ هزار تومان بوده است و آن کیف به قیمت ۲۰ هزار تومان در بازار به فروش برسد، حاشیه فروش (حاشیه سود) برای این محصول ۵ هزار تومان در نظر گرفته‌شده‌است.

در نقطه سر به سر حاشیه فروش در واقع حاشیه سود برای هر واحد است و قیمت نهایی فروش هر واحد را تعیین می‌کند.

حاشیه اطمینان:
حاشیه اطمینان، توان یک بنگاه اقتصادی را به صورت درصدی نشان می‌دهد و از طریق اختلاف بین درآمد کنونی کسب و کار پس از فروش و درآمد محاسبه شده در وضعیت سر‌به‌سر به دست می‌آید. هر چقدر این عدد بزرگتر باشد کسب و کار در وضعیت بهتری قرار دهد ( فاصله بیشتری از نقطه سر‌به‌سر گرفته است) و اطمینان خاطر بیشتری به صاحب کسب و‌کار می‌دهد.

حاشیه اطمینان ٪ = (درآمد کنونی – درآمد در نقطه سربه سر)÷(درآمد کنونی ) × ۱۰۰

تحلیل نمودار نقطه سر به سر:

مثال زیر را در نظر بگیرید:
نسترن صاحب کارگاه کوچک تولید تابلو‌های تزئینی است. هزینه‌های ثابت کارگاه او برای تولید ۱۰۰ تابلو در یک ماه ، ۸۰۰ هزار تومان است؛ و هزینه‌های متغیر برای تولید هر یک عدد تابلو ۲۰ هزار تومان است.

می‌بینید که در نقطه سر به سر این روابط حاکم است:
کل درآمد = کل هزینه

به عبارتی:

قیمت فروش هر واحد × تعداد = هزینه‌های ثابت + (هزینه‌های متغیر هر واحد × تعداد)

در مثال بالا حاشیه فروش (اختلاف قیمت فروش و هزینه‌های متغیر هر واحد) را بدین ترتیب محاسبه می‌کنیم:

تعداد ÷ هزینه‌های ثابت = حاشیه فروش (قیمت فروش هر واحد – هزینه‌های متغیر هر واحد)

۸٫۰۰۰ = ۱۰۰ ÷ ۸۰۰٫۰۰۰

و برای محاسبه‌ی قیمت فروش هر واحد:

هزینه‌های متغیر هر واحد + حاشیه فروش = قیمت فروش

۲۸.۰۰۰ =  ۸۰۰۰ + ۲۰۰۰۰ = قیمت فروش هر واحد

بیایید چند سناریوی محتمل را برای نسترن در نظر بگیریم:

اگر نسترن حاشیه فروش هر واحد تابلو را ۸ هزار تومان در نظر بگیرد (اختلاف قیمت فروش هر واحد و هزینه‌های متغیر هر واحد را ۸ هزار تومان قرار دهد)، یعنی هر تابلو را به قیمت ۲۸ هزار تومان بفروشد به نقطه سر به سر می‌رسد. به بیان دیگر، تعیین هر قیمتی پایین‌تر از ۲۸ هزار تومان برای هر تابلو به معنی ضرر برای این کسب و‌کار خواهد بود.

اگر حاشیه فروش را از ۸ هزار تومان به ۱۰ هزار تومان افزایش دهد (قیمت فروش ۳۰ هزار تومان)، ۸۰ عدد تابلو احتیاج دارد بفروشد تا به نقطه سر به سر برسد:

حاشیه فروش ÷ کل هزینه‌های ثابت = تعداد در نقطه سر به سر

 ۸۰ = ۱۰٫۰۰۰÷۸۰۰٫۰۰۰

دراین حالت، درآمد حاصل از فروش ۳ میلیون تومان خواهد بود:

تعداد x قیمت فروش = درآمد

۳.۰۰۰.۰۰۰ = ۱۰۰ × ۳۰٫۰۰۰

و اگر بتواند تمام ۱۰۰ تابلو تولید شده را بفروشد، ۲۰۰ هزار تومان سود کرده است:

کل هزینه‌ کل (ثابت و متغیر) – درآمد = سود

۳.۰۰۰.۰۰۰-۲.۸۰۰.۰۰۰= ۲۰۰.۰۰۰

و درصد حاشیه‌ اطمینان برای او ۶/۶٪ خواهد بود:

• اگر او بتواند حاشیه فروش را از ۱۰ هزار تومان به ۱۵ هزار تومان افزایش دهد ( قیمت فروش ۳۵ هزار تومان)، ۵۴ عدد تابلو احتاج دارد بفروشد تا به نقطه سر به سر برسد و اگر تمام ۱۰۰ تابلو را بفروشد، ۴۰۰ هزار تومان سود کرده است.

اگر حاشیه فروش را از ۸ هزار تومان به ۵ هزار تومان کاهش دهد ( قیمت فروش ۲۵ هزار تومان)، پایین‌تر از نقطه سر به سر قرار می‌گیرد. و حتی در صورتی که بتواند تمام ۱۰۰ تابلو خود را بفروشد، ۳۰۰ هزار تومان ضرر می‌کند.

۲٫۵۰۰٫۰۰۰ = ۱۰۰ * ۲۵۰۰۰ : درآمد

(ضرر) ۳۰۰٫۰۰۰– = ۲٫۸۰۰٫۰۰۰ –  ۲٫۵۰۰٫۰۰۰ : سود

کد خبر:3980